Kadın öldürülünce haber olabiliyor!
BM’nin raporuna göre basında kadın sayısı erkeğe göre çok düşük. Rapora göre herhangi bir konuda haberin unsuru olarak yine geride kalan kadın, sadece şiddet ve cinayet haberlerinde önde.
Türkiye’de ve tüm dünyada basın, hem çalışanları arasında cinsiyet eşitliğini sağlama, hem dehaberlerinde kadın ve erkeklere eşit yer verme konusunda sınıfta kaldı. Birleşmiş Milletler’in (BM) geçen günlerde açıkladığı Küresel Medya İzleme Projesi 2015 raporu basındaki eşitsizliği gözler önüne serdi. Rapora göre, kadınların haber unsuru ya da haber yapan olarak erkekleri geçtiği tek alan ‘şiddet ve cinayetler’. Raporda dünya genelinde, kadınların haber unsuru ya dagazeteci olarak basında “var olma” oranının sadece yüzde 24 olduğu belirtiliyor. Bu oran 2010 yılında da yüzde 24 olarak hesaplanırken, beş yılda hiçbir ilerleme kaydedilmemesine dikkat çekiliyor. Kadınların oranı Ortadoğu’da yüzde 18’de kalırken, en yüksek oran yüzde 36 ile KuzeyAmerika’nın oldu.
Raporda, Türkiye’de kadın gazete muhabirlerinin oranı yüzde 20, kadın radyo ve televizyon sunucuları yüzde 65 olarak veriliyor. Haber içerisinde kadınların yer alma oranı ise yalnızca yüzde 19’da kaldı. Rapora göre, dünya genelinde kadın muhabirlerin oranı yüzde 37 olarak verilirken, bu sayının 10 yıl içerisinde hiçbir değişiklik göstermemesine dikkat çekiliyor. Bu durum, dünyadaki haber alma organlarında eşitliğin sağlanması için daha çok yol kat edilmesi gerektiğine işaret ediyor. Dünya genelinde haber sunucularının yüzde 57’sini ise kadınlar oluşturuyor.
ABD’de bu yıl Kadın Medya Merkezi adlı kuruluşun hazırladığı rapora göre ise, kadın ana haber sunucuların oranı yüzde 32 olarak verilirken, yazılı medyada bu oran yüzde 37’e çıkıyor. ABD’de kadınlar politika ve hükümet bazlı haberlerde yüzde 35 oranında yer alırken, bilimde bu oran yüzde 37, cinayet haberlerinde yüzde 33 olarak veriliyor. Kadınlar, gazetelerin editöriyel alanlarında yüzde 36 oranında varlık gösteriyor.
BM’den 2020 hedefi
Raporun yayınlanmasının ardından ABD’nin New York kentinde düzenlenen konferansta konuşan Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlenmesi Birimi (UN Women) Genel Sekreteri Dr. Karin Achtelstetter, “2020 yılına kadar medya cinsiyetçiliğini bitirmeliyiz. bugün ortaya çıkan oranlarla eşitliğin sağlanması 75 yıl sürer gibi gözüküyor. Bu yüzden yakın zamanda bir eylem planı talep ediyoruz” dedi.
Medyada estetik unsuru
Milliyet’in 35 ulusal gazeteyi baz alarak yaptığı araştırmada ise künyelerdeki cinsiyet eşitsizliği göze çarpıyor. Gazetelerin künyesinde yer alan yayın yönetmenleri, yazı işleri çalışanları, haber müdürleri ve temsilcilikler incelendiğinde; 469 çalışanın yalnızca 85’ini kadınların oluşturduğu görülüyor. Bu rakam yüzde 18’e denk geliyor. Çiçek Tahaoğlu’nun Bianet internet sitesinde yayınlanan Mart 2014 tarihli 30 gazeteyi ele alan araştırmasında ise bu oran yüzde 19’du. Türkiye’nin en çok izlenen 14 ulusal televizyon kanalında haftaiçi ve haftasonları ekrana gelen ana haber sunucularının oranı ise yazılı basına oranla bir hayli yüksek. Ana akım televizyon kanallarında ana haber bültenleri sunucularının yüzde 61’ini kadınlar oluşturuyor. Bu durum, basında kadının rolünün ‘estetik’ bazlı değerlendirildiği savını güçlendiriyor.
Bilimde siyasette yer yok
2015 yılında dünya medyasında farklı haber dallarında yer alan kadın ve erkek oranları şöyle:
Erkek Kadın
Hükümet ve politika haberleri: %84 %16
Ekonomi: %79 %21
Bilm ve sağlık: %65 %35
Magazin, sanat ve spor: %77 %23
Şiddet, cinayet haberleri: %28 %72
www.milliyet.com.tr