Türkiye’nin İlk Kadın İllüstratörü Sabiha Rüştü Bozcalı

Sanat özellikle günümüze ulaşana kadar çeşitli süreçlerden geçti. Hele ki Osmanlı gibi yıkılan bir devletin küllerinden doğan yeni bir ülkenin mücadele yıllarında sanatla tanışmak ve bir yolunu bulup sanatın izini sürmek sizce ne kadar kolaydı? Ülkedeki eğitim sisteminde ciddi baş gösteren eksiklik ve sorunların da olduğunu düşünerek, bir şekilde yurt dışında dünyaca ünlü ressamlar ile birlikte çalışma fırsatı bulmak ve her şeyden de öte bu fırsatı yaratmak biraz cesaret, biraz da azim gerektiriyor. Sabiha Rüştü Bozcalı da cumhuriyetin ilk yıllarında bu başarıyı göğüslemiş önde gelen kadın ressamlarımızdan biri.

Sabiha Rüştü Bozcalı, dahiliye Nazırı Memduh Paşa’nın sanatkar kızı Handan Hanım ile Bahriye Nazırı Bozcaadalı Hasan Paşa’nın oğlu Amiral Rüştü Paşa’nın ikinci çocuğu olarak 1903 yılında dünyaya geldi.

Çok küçük yaşlarda annesinin teşvikiyle resim yapmaya başladı.

İlk resim derslerini dönemin ünlü ressamı Ali Sami Boyar’dan aldı.

15 yaşında Berlin’de ressam Lovis Corinth’in atölyesine katıldı.

Berlin dışında, farklı zamanlarda Münih, Paris, Roma gibi şehirlerde; döneminin güçlü ressamlarından Moritz Heymann, Karl Caspar, Paul Signac ve Giorgio de Chirico gibi isimlerden de dersler aldı.

Neo-Empresyonist akımının önemli ressamlarından Paul Signac Sabiha Bozcalı’yı “kabiliyetli, resim sanatının gerektirdiği hassasiyete sahip ve kendini tamamen bu mesleğin zorlu çalışmasına adayan biri” olarak tanımlıyor.

1928 ve 1929 yıllarında İstanbul’daki Güzel Sanatlar Akademisi’nde Namık İsmail’in atölyesinde çalıştı.

Özellikle portreleriyle öne çıkan sanatçı, 1938 ile 1943 yılları arasında Cumhuriyet Halk Fırkası ve Halkevleri tarafından düzenlenen, Anadolu şehirlerini resmetmekle görevlendirildiği “Yurt Gezileri”ne katıldı.

Bu gezilerin amaçlarından biri olarak, şehre yeni bir kültürel kimlik oluşturmak için 1939 yılında Zonguldak’ta görev aldı.

Özellikle fabrikalar başta olmak üzere şehirdeki endüstriyel gelişimin sürecinini çizimlerine yansıttı.

1946’da adı sonradan TEKEL olarak değiştirilen İnhisarlar İdaresi ve Yapı Kredi Bankası gibi önemli kurumlar için yaptığı çizimlerle, reklam ve yayıncılığa görsel anlatım tekniği açısından önemli katkıda bulundu.

1953 yılı itibariyle gazete ressamı olarak Milliyet, Yeni Sabah, Cumhuriyet, Havadis, Tercüman, Hergün gibi önemli gazeteler için çalışmalar yaptı.

Ünlü tarihçi ve yazar Reşad Ekrem Koçu’nun mimarı olduğu İstanbul Ansiklopedisi için illüstrasyon çalışmaları yaptı.

Bunun yanı sıra, Nezihe Araz, Cahit Uçuk ve Refii Cevad Ulunay gibi yazarların eserleri için de birbirinden başarılı illüstrasyon çalışmaları yaptı.

Çocukluktan iyi bir eğitimle taçlandırdığı hayatı sanatla yoğrulan ilk illüstratörlerimizden Sabiha Bozcalı hayata gözlerini 1998 yılında yumdu.

istelist.com